Blenkjande til evig tid
Sølv er ein av få ting som kan sjå heilt nytt ut sjølv om det er arva gjennom generasjonar. I eit handmåla skrin ligg bunadsølvet til familien Fjose Crook. Blanke, små skattar frå kulturarven vår: Nokon heilt nye, andre veldig gamle.
I eit hus like ved slalåmbakkane på Voss, har mor Ranveig funne fram det handmåla skrinet. No sjekkar ho at alt bunadsølvet er klart til neste gong det skal i bruk.
– Denne fekk eg av bestemor til konfirmasjonen, seier Ranveig, og held opp ei nydeleg sølje.
Berekraft i 80 år
Sidan Sylvsmidja vart etablert for 80 år sidan, har vi vore med på å auke både kunnskap og lidenskap for bunadsølv.
– Sølv er ikkje noko ein sløser med. Det er edelt metall som blir brukt om og om igjen, seier Martin Istad, som jobbar i støyperiet.
Med erfarent handlag og konsentrert blikk, klipper han av sølvdel etter sølvdel.
INGA SLØSING: – Alle restar frå støypeprosessen blir sende til gjenbruk, forklarar Martin
Prosessen startar nokre rom bortanfor. Der vert det laga vakre voksmodellar som i neste steg skal bli til støypeformer for bunadsølv.
- Støypeformene fyller vi med sølvgranulat. Alle restar frå støypeprosessen blir sendt til ny raffinering og gjenbruk, forklarar Martin.
Fokus på berekraft har alltid vore viktig.
- 90 prosent av sølvet vi bruker er resirkulert. Resten er frå sølvgruver nord i Europa, seier han vidare.
Livstidsgaranti
Sølv er også ein av få ting som kan sjå heilt nytt ut sjølv om det er veldig gammalt. Me tek imot gammalt sølv og pussar det så blankt at ein skulle tru det var nytt.
– Det finst ikkje slike pussemaskiner som det vi har nokon annan plass. Det veit vi fordi det er vi som har laga dei, fortel Martin Istad.
Reparatør Harald Horvei viser fram eit bunadsbelte der berre nokre av stølane er pussa. Den store skilnaden er knapt til å tru: Medan det nypussa sølvet skin om kapp med vårsola, er resten både mørkt og brunaktig.
– Ja, pussing har mykje å seie, understrekar reparatøren med eit godt smil.
Blir bunadsølv frå Sylvsmidja skada eller øydelagd på grunn av ein feil i produksjonen, så reparerer eller erstattar me det. Har sølvet ditt stempel frå Sylvsmidja? Då kan du glede deg over at det inneber livstidsgaranti mot tilverkingsfeil.
